امروزه در مراکز صنعتی و اداری جهت نظارت بر محیط فیزیکی و نظارت برکار کارکنان یا کـارگران در جـهت کنترل و مدیـریت بهـتر و کارآمـد‌تر بـه وفـور از سیستمهای تـلویزیونی مـداربسته (cctv ) استفاده می‌شود . این سیستمها به عنوان سیستمهای نظارت تصویری نیز نام بر‌ده می‌شوند .
گاهی نیز از این سیستمها با مخفف CCVE ( تجهیزات ویدئویی مداربسته ) یاد می‌شود . در محلهایی مانند بانکها ، ادارات ، دانشگاه‌ها ، کارخانجات ، فروشگاههای بزرگ و فروشگاههای فروش اجناس گران قیمت مانند طلافروشی‌ها ، سوپرمارکت‌های بزرگ و در کنترل ترافیک خیابان‌ها و چهارراه‌ها این سیستمها را می‌توان نصب و مورد استفاده قرار داد . استفاده از این سیستمها در منازل مسکونی رواج چندانی نیافته است ولی با پا به عرصه گذاشتن سیستمهای تصویری که قادرند حرکت را در محدوده تشخیص واعلام خطر نمایند یا توسط سنسورهای خاصی تحریک شده و شروع به ضبط فیلم از محل بنمایند، انتظار می‌رود که استفاده از این سیستمها در منازل مسکونی نیز گسترش بیاید. به اینگونه سیستمها هم اکنون اصطلاح دزدگیر تصویری اطلاق می‌شود.
اصول کار سیستمهای CCTV به این صورت است که ابتدا تصاویر توسط دوربینهای مدار بسته دریافت شده و برای نمایش و پخش به مانیتور یا تلویزیون انتقال داده می‌شود .همچنین برای ضبط و یا تغییر نحوه نمایش روی مانیتور و پخش همزمان تصاویر دوربین‌ها روی مانیتور و کنترل از راه دور دوربین‌ها نیز تجهیزات و امکاناتی وجود دارد. چون تصاویر دریافت شده از این سیستمها برای بینندگان محدودی می‌باشد لذا به آنها تلویزیون مدار بسته می‌گویند بر خلاف تلویزیون عمومی (Broadcast TV) که جهت پخش تصاویر برای عموم می‌باشد. با توجه به تنظیماتی که روی دوربین‌ها و سایر تجهیزات می‌توان انجام داد این سیستمها در شرایط جوی متفاوت و در روز و شب نیز کارآیی خوبی دارند.
برای کنترل ورود و خروج افراد به یک محل و برای کنترل مکانهای وسیع توسط چندین دوربین و نمایش همزمان تصویر آنها و نظارت سمعی و بصری از فواصل بسیار دور از طریق شبکه تلفن بدون نیاز به حضور فیزیکی کنترل کننده در محل و در دستگاههایی که کنترل بصری آنها توسط انسان مقدور نبوده یا خطر آفرین می‌باشد نیز می‌توان از این سیستمها استفاده کرد. لذا استفاده از سیستمهای CCTV روز به روز در حال رشد است و با توجه به تکنولوژی ساخت تجهیزات آن که مبتنی بر صنعت الکترونیک و کامپیوتر می‌باشد ساخت و تولید تجهیزات این سیستمها دائماً در حال تکامل و پیشرفت است
کاربردهای سیستم های حفاظتی- نظارتی :
ادارات و ارگان های دولت:
سیستم های حفاظتی قابل نصب در ادارات و ارگان‌های دولتی برای حفظ و حراست پیرامونی و فیزیکی، کنترل ورود و خروج و سایر موارد امنیتی به کار می روند. بدینوسیله با ایجاد محیطی امن از اموال دولتی و ارباب رجوع محافظت می شود.
اماکن صنعتی:
در محیط‌های صنعتی، مانند کارخانه ها و اماکن دسترسی به خطوط تولید و انبارها را در اختیار مدیران قرار می‌دهد.
امور بانکی:
به منظور حفاظت از باجه‌های خودپرداز (ATM) و دیگر نقاط حساس بانکها از خطر دزدی، موسسات مالی شروع به نصب سیستم حفاظتی در این نقاط نموده اند و برای هر حرکتی تصویر جداگانه ای قابل ذخیره در یک پایگاه داده مرکزی است.
فروشگاه ها:
صندوق فروشگاه همواره در معرض خطر دزدی قرار دارد. سیستم های حفاظتی به طوری که با انتقال تصاویر زنده روی شبکه و ذخیره آنها روی سرور صاحبان فروشگاه و مدیران می توانند روند کار را از راه دور کنترل کنند.
پایانه های مسافربری:
می توان سیستم حفاظتی موجود را در جهت ایجاد امنیت بیشتر برای مسافران راه آهن، فرودگاه و مترو مورد استفاده قرار داد. بدینوسیله مراکز نظارتی نیز به تصاویر این نقاط دسترسی خواهند داشت.
اماکن آموزشی:
سیستم های حفاظتی قابل استفاده در مدارس، پارک ها، کلاس های درس، سالن های مطالعه و سایر محیط های فرهنگی نیز می باشد و این مکان ها را با محیط های امن و قابل کنترل تبدیل می کند.
انواع سیستم های مداربسته :
۱- سیستم های مداربسته آنالوگ:
از دوربین های آنالوگ می توان به عنوان نسل اول سیستمهای مدار بسته نام برد که در آن کابل از تک تک دوربین‌ها به دستگاه کنترل مرکزی (DVR) رفته و در آنجا عملیات مربوط به کنترل ، نظارت ، ضبط و سایر پردازش های مربوط صورت می پذیرد.
این سیستم ها از چند بخش اصلی تشکیل گردیده اند که هر کدام به نوبه خود عملکرد مستقلی را دارند و در مجموع همگی این عناصر تشکیل یک سیستم را خواهند داد
. بدیهی است نقص در هر یک از این اجزا باعث عدم عملکرد کل سیستم خواهد شد.
تجهیزات مورد استفاده در این سیستم ها :
- دوربین ( صنعتی – غیر صنعتی – مینیاتوری – PTZ – DOM و … ) به منظور گرفتن تصاویر
- دستگاه مالتی پلکسر به منظور جمع آوری چند تصویر در یکجا جهت کنترل تصاویر بر روی تلوزیون و یا ضبط تصاویر
- دستگاه ویدئو رکوردر به منظور ضبط تصاویر بر روی نوار کاست ویدئویی
- کابل کواکسال ( Coaxial ) به منظور انتقال تصویر از دوربین به مرکز کنترل
- کیبورد برای دوربین های PTZ ( به منظور کنترل دوربین هایی که امکان گردش و یا زوم دارند) در صورت استفاده از این نوع دوربین ها
- یک عدد تلوزیون معمولی
۲- سیستم های مداربسته تحت شبکه:
این سیستم ها نسل جدید سیستم های مدار بسته هستند . در این سیستم ها دوربین ها به جای استفاده از کابلهای کواکسیال از کابل های شبکه استفاده می نمایند و با اتصال به شبکه از طریق بستر شبکه با سیستم ضبط و مانیتورینگ مرتبط می گردند. تصاویر این سیستم ها به واسطه استفاده از سیتم های دیجیتال به راحتی قابل انتقال به نقاط دور می باشند. با این وجود این سیستم ها به دلیل هزینه های بسیار بالا هنوز هم گسترش فراوانی نیافته است . با این وجود از این سیستم در جاهایی که تعداد دوربین های زیادی نصب می شود به دلیل کاهش هزینه های کابل کشی بهره برداری می گردد.در این قسمت نیز همانند سیستم های آنالوگ ما تنوع مدل های دوربین ها را داریم.
در این سیستم ها دستگاه های ضبط کننده در واقع یک سرور رایانه می باشد که با نصب نرم افزار های ویژه ای عملیات نمایش ، ضبط و انتقال تصاویر را عهده دار می گردند.این سیستم ها را اصطلاحاً NVR یا Network Video Recorder می‌نامند.
منابع: نامعلوم